صنایع‌دستی؛ زبان گویای تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران
به گزارش تهران بهشت، برای شناخت هر جهانی باید داخل آن شد، وجب به وجب خاکش را نگاه کرد، به تکاپوی کشف گوشه گوشه‌اش برخاست و با آن ارتباط گرفت. این یک قاعده کلی است؛ اما نَه برای فهم جهان فرهنگ و هنر! دنیای هنر به اندازه‌ای بی‌حد و مرز است که شناختش به سال‌ها زمان نیاز دارد. حال اگر این جهان متعلق به صنایع‌دستی باشد، باید قرن‌ها عشق و کنجکاوی را در راه شناخت جهان خوش نقش و نگار آن صرف کرد.
کشور ایران از گذشته‌های دور مهد فرهنگ و تمدن بوده است؛ به شکلی که حتی هرتسفلد، باستان‌شناس معروف، معتقد است: « ایران مرکز تمدن ما قبل تاریخ بوده». برای کشوری که چنین پشتوانه بزرگی دارد، انتقال مفاهیم فرهنگی از ارزش والایی برخوردار است تا بتوان از این طریق جذب گردشگر داشت و سیمای زیبا و فرهنگ غنی کشور را به نمایش گذاشت.
صنایع دستی که عمدتاً با عنوان «هنرهای دستی» نیز شناخته می‌شود، دروازه ورود به دنیای اقوام و ملل مختلف است. هنرهای دستی را می‌توان یکی از جذاب‌ترین شیوه‌های شناخت فرهنگ و اعتقادات مردمی دانست که بخش‌هایی از فرهنگ عامه در آن نهفته است.
هنرمندان فعال در عرصه صنایع‌دستی با ذوقی وصف‌نشدنی سعی دارند تا روحیه ملی و عشقشان به فرهنگ ایران زمین را با استفاده از متریال‌های مختلف در قالبی جدید به جهان نشان دهند. صنعتگران و هنرمندان، آثار تولید شده در این زمینه را عمدتاً با الهام از باورها، اعتقادات، مضامین کهن و ادبیات اساطیری خلق می‌کنند؛ به همین جهت هرکجا اثری از میان صنایع‌دستی ایران به نمایش گذاشته شود، می‌توان بریده‌ای از درونیات و خلق و خوی ایرانیان را دید.
صنایع‌دستی از فرهنگ، بینش، ذوق و هنر مردم هر منطقه بیرون می‌آید و با چاشنی خلاقیت صنعتگران تلفیق می‌شود؛ درنتیجه می‌تواند تاثیر مستقیمی بر جان و دل بیننده بگذارد. تبادل صنایع‌دستی نوعی پیوند فرهنگی و اجتماعی میان جوامع مختلف ایجاد می‌کند و منجر به بهبود روابط میان این جوامع می‌شود.
فرهنگ و هنر ایران؛ از هخامنش تا معاصر
ایرانیان پیش از دوره هخامنشیان کار خلق آثار هنری و صنعتی خود را آغاز کرده‌اند. این آثار که نمادی از هویت ایرانیان بوده همواره مورد توجه قرار می‌گرفته و امروزه بیش از گذشته خود نیاز به مراقبت دارد. در زمانه‌ای که همه کشورهای جهان بالاجبار به سمت سیاست‌های جهانی‌شدن گام برمی‌دارند و هر کشور به دنبال تثبیت جایگاه خود است، حفظ این هویت و انتقال آن امری الزامی است.
از آنجایی که مولفه‌های هویت ما از ویژگی‌های مختلفی همچون موقعیت جغرافیایی، نژاد، سبک زندگی، ادبیات، هنر، زبان و دین سرچشمه می‌گیرد، می‌بایست هرچه بیشتر در مسیر حفظ و انتقال این مفاهیم گام برداشت. هنر مردم ایران همواره در طول تاریخ برای ما حیات‌بخش و غرورآفرین بوده است و می‌توان هنر را بهترین وسیله برای ترویج و انتقال مولفه‌های هویتی به کار گرفت.
هنرمندان ملی ما هیچگاه اصالت خود را فراموش نکردند و با انتقال آمیزه‌های خود به فرزندانشان، سعی داشتند روح پنهان در آثار هنری را سینه به سینه به آیندگان منتقل کنند. به دنبال این امر امروز وظیفه ماست که پاسداشت هنرهای دستی را در اولویت ذهن و زندگی خود قرار دهیم و میراث ملی خود را فراموش نکنیم.
صنایع‌دستی اصفهان؛ میراثی ناملموس برای جهانیان
اصفهان، شهری با پیشینه تاریخی در عرصه خلق آثار هنری و تولید صنایع‌دستی است. این شهر با عضویت در شبکه شهرهای خلاق یونسکو توانست جایگاه بسیار خوبی در میان کشورهای جهان به‌دست آورد و میراث ناملموس خود ازجمله صنایع‌دستی ایران و نصف‌جهان را ترویج کند.
شبکه شهرهای خلاق در راستای ارتقا و تقویت همکاری میان شهرهای جهان در سال ۲۰۰۴ راه‌اندازی شد. این شبکه، خلاقیت را به‌عنوان عامل اصلی و استراتژیک توسعه پایدار شهری از منظرهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی در نظر گرفته است و در حال حاضر ۲۴۶ عضو دارد.
«صنایع‌دستی و هنر عامیانه» یکی از محورهای مهم فعالیت شبکه شهرهای خلاق یونسکو است که بایست توجه ویژه‌ای به آن داشت. قراردادن خلاقیت و صنایع فرهنگی در قلب برنامه‌های توسعه شهری در سطح محلی و همکاری فعال در سطح بین‌المللی، هدف مشترک شهرهای عضو شبکه شهرهای خلاق یونسکو است.
شبکه شهرهای خلاق یونسکو در سراسر جهان ظرفیت‌های خلاقانه خود را برای ارائه راه‌حل‌های نوآورانه در مسیر رفع چالش‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی به کار گرفته است. یکی از ماموریت‌های مهم این شبکه ترویج، نمایش و تقویت نقش خلاقیت به‌عنوان یک عنصر محرک و تاثیرگذار برای ساخت شهرهای پایدارتر، تاب‌آور و فراگیر محسوب می‌شود که می‌توان از طریق برانگیختن هوش‌جمعی به آن دست یافت.
صنایع‌دستی، ملموس‌ترین شکل میراث ناملوس است. هنرهای دستی اصفهان به‌عنوان روایتگر صنعت و هنر نیاکان، همیشه مورد توجه بوده و با ثبت بیش از 170 رشته جهانی در حوزه صنایع‌دستی در میان ملل مختلف نیز حرفی برای گفتن دارد.
اصفهان با دریافت نشان «شهر خلاق صنایع‌دستی» توانست جهشی رو جلو داشته باشد و از فراموشی هنرهای دیرینه خود جلوگیری کند. صنایع‌دستی اصفهان انواع بسیار زیادی دارد که فیروزه‌کوبی، قلمکار، ظروف مسی، میناکاری، قلمزنی و خاتم از محبوب‌ترین‌های آن است.
هنرهای دستی اصفهان را می‌توان نمونه‌ای بی بدیل از اکسسوری‌های تزیینی دانست. این محصولات امروزه با پکیجینگ ویژه به تمامی جهان صادر می‌شود و در میان شهروندان خارجی به‌خصوص قاره آسیا و اروپا طرفداران زیادی دارد.
فروشگاه اینترنتی صنایع‌دستی آقاجانی با ارائه صنایع‌دستی فیروزه‌کوبی، مس و پرداز، گل و مرغ، خاتم و الماس تراش از دیار نصف‌جهان برخاسته اما به جای‌جای جهان صادرات دارد. آبراهام پوپ، تاریخ نگار آمریکایی درباره صنایع‌دستی اصفهان و ایران، گفته است: «صنایع‌دستی اصفهان هنرمندانه خلق شده و هر یک، پیام‌آور عقیده‌ها، سلیقه‌ها، روش‌های زندگی و شخصیت نیاکان مردم این کشور است».
انتهای پیام/
ارسال نظر