ایران خودرو چگونه قیمت‌گذاری دولتی را دور می‌زند/ پشت پرده کاهش ناگهانی عرضه خودرو در فروش‌های فوق‌العاده

به گزارش تهران بهشت، بر اساس وعده وزیر صمت قرار بود تولید دو خودروسازان بزرگ کشور به 1.5 میلیون دستگاه افزایش یابد و شاهد کاهش 15 درصد قیمت خودر باشیم. اما طی ماه گذشته التهابات بازار خودرو ادامه داشت و قیمت برخی خودروها طی یک ماه گذشته بیش از 20 میلیون تومان افزایش یافته است.

بررسی قیمت‌ها در بازار خودرو نشان می‌دهد روز گذشته قیمت برخی از محصولات ایران‌خودرو و سایپا همچنان با افزایش همراه بوده است. به عنوان مثال پژوپارس XU۷ با افزایش ۵۰۰ هزار تومانی به ۳۰۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و سایپا ۱۵۱ به ۱۸۴ یک میلیون تومان رسیده است.

وضعیت آشفته صنعت خودرو طی سال‌های گذشته تا جایی ادامه داشته است که در پی نارضایتی رهبر معظم انقلاب و مردم در خصوص کیفیت پایین خودروهای داخلی، شخص رئیس‌جمهوری به این مسئله ورود کرد و در بازدید سر زده از ایران خودرو، دستورهای مهمی برای تحول صنعت خودرو کشور صادر کرد. که از جمله آن‌ها می‌توان به لزوم افزایش ۱.۵ برابری میزان تولیدات خودرویی کشور در سال ۱۴۰۱، افزایش کیفیت تولیدات با چند اولویت ویژه، خروج خودروهای دارای پلتفرم قدیمی از خطوط تولید و جایگزینی محصولات جدید و بروز و افزایش گارانتی خودروهای عرضه شده از ۲ سال و ۴۰ هزار کیلومتر به ۳ سال و ۶۰ هزار کیلومتر؛ اشاره کرد.

در این راستا پیگیری های وزارت صمت نیز باعث افزایش کوتاه مدت سرعت تکمیل و تحویل خودروهای موجود در کف پارکینگ های ایران خودرو و سایپا و افزایش مدت زمان گارانتی خودروهای داخلی شد.

ایران خودرو در اوایل فروردین ماه با نشان دادن یک پارکینگ خالی اعلام کرد خودروهای ناقص این شرکت به ۱۵ هزار دستگاه کاهش یافته است این در حالی است که چند روز بعد در برخی رسانه ها اعلام شد ایران خودرو خودروهای خود را به پارکینگ های خصوص انتقال داده است. اگر روند عرضه خودروها در روزهای پایانی سال و تعطیلات عید به آن شدتی که ایران خودرو اعلام کرده بود انجام می‌شد،  شاهد افزایش چشمگیر 10 تا 15 میلیونی خودروهای این شرکت در همان روز های ابتدای سال نبودیم افزایش عرضه اندکی از شیب افزایش قیمت‌ها را کاهش می داد.

اما با توجه به ادامه التهابات بازار خودرو و میزان تولید و عرضه خودرو‌ها در طرح‌های فروش فوق‌العاده و پیش فروش ایران خودرو و سایپا می توان به این نتیجه رسید که طرح خودرویی وزارت صمت به درستی اجرا نمی شود. درحالی که قرار بود قیمت خودرو امسال 15 درصد کاهش یابد، زمزمه افزایش قیمت کارخانه‌ای ایران خودرو و سایپا نیز به گوش می‌رسد و این دو خودروساز در جهت فشار بر دولت برای تایید افزایش قیمت دوباره اقدام به کاهش عرضه خودرو در طرح های فروش کردند. که البته این روش هر چند ماه یکبار از طریق خودروسازان اجرای می‌شود و اتفاق جدیدی نیست.

زمانی که ظرفیت خودروهای عرضه شده در طرح جدید فروش فوق العاده ایران خودرو را بررسی می‌کنیم  مشاهد می شود ظرفیت خودروها نسبت  به طرح‌های گذشته به شدت کاهش یافته و در برخی از خودروهای پر تقاضا مانند خانواده پژو پارس با وجود رشد استقبال مردم از این خودروهای به 1500 دستگاه کاهش یافته است. به صورتی که در آخرین طرح فروش فوق‌العاده این خودرو بیش از 4 میلیون نفر برای دو محصول پارس سال و TU5  ثبت نام کردند. این در حالی است که تنها  3 هزار ظرفیت برای عرضه این خودرو به مردم در نظر گرفته شده است.

نکته قابل توجه این است که ایران خودرو به بهانه اجرای طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت ظرفیت طرح های فروش فوق العاده عادی خود را به نصف کاهش داده به صورتی که 50 درصد از ظرفیت عرضه محصولات  را به  طرح حمایت از خانواده اختصاص داده در شرایطی که تنها 306 هزار نفر در این طرح ثبت نام کردند و هیچ گونه تعادلی بین میزان مشارکت و ظرفیت خودروهای عرضه شده در این دوطرح فروش نیست.

ظرفیت و تعداد متقاضیان فروش فوق العاده مرحله 36 ایران خودرو

ظرفیت محصولات در طرح حمایت از خانواده 

همچنین زمانی که قیمت خودروها در بازار آزاد افزایش می یابد ظرفیت عرضه خودروها در طرح‌های فروش نیز روند کاهش به خود می‌گیرد و یا اجرای برخی از طرح‌ها و یا فروش برخی از خودروهای پر تقاضا به تعویق می‌افتد.

با توجه به اینکه محصولات ایران خودرو سهم قابل توجهی از بازار خودرو کشور را در اختیار دارند عرضه 3 ماهه 15 هزار و 750 خودرو طی یک ماه تاثیری در کاهش التهابات بازار خودرو نخواهد داشت و با ادامه این روند سیگنال منفی به بازار خودرو ارسال می‌کند که عرضه قطره چکانی خودرو ادامه خواهد داشت.

روش دور زدن قیمت گذاری دستوری

بر اساس دستور رئیس جمهور قرار بر این بود ایران خودرو خودروهای دارای پلتفرم قدیمی از خطوط تولید خارج و محصولات جدید تولید کند. اما ایران خودرو در تلاش است با حذف محصولات پر تقاضا که شامل قیمت گذاری دستوری می شود را به بهانه عرضه محصولات جدید حذف می کند و همان خودرو را با تغییرات بسیار اندک به عنوان خودرو جدید معرفی کند و قیمت بسیار بالاتری برای این محصول اعلام درخواست کند.

به عنوان مثال طی جند ماه گذشته شاهد این هستیم که خودروهای پر تقاضایی مانند پژو 206 از خط تولید حذف شدند اما به جای اینکه محصولات جدید به جای آنها به بازار عرضه شود با تغییرات مانند دو رنگ کردن،  نصب سقف شیشه ای خودرها رانا، 206 و در آینده نزدیک تارا را با قیمت بسیار بالا عرضه می کنند.

تولید خودروهای دورنگ و یا آپشن‌دار سقف شیشه‌ای برای حفظ بازار فروش یک محصول انجام می‌گیرد و در شرایط بازار انحصاری خودرو کشور با حذف ۲۰۶ و یا ۲۰۷ ساده عملا همین چند انتخاب کوچک هم از مردم گرفته می‌شود.

ظرفیت تولید این خودرها پس از این تغییرات به شدت افزایش پیدا می کند و به دلیل حاشیه سود بالا پایه ثابت فروش‌های فوق العاده این خودروساز می‌شوند اما به دلیل قیمت غیر منطقی و بالای این خودروها با استقبال مردم مواجعه نمی شوند.

ایران خودرو با ادامه این روش تمام خودروهای پر تقاضا که شامل قیمت گذاری دولتی می شود را از خط تولید حذف کند و همان خودروها را با پسوندهای سقف شیشه‌ای، دورنگ و... با قیمت بسیار بالاتر از آپشن‌های نصب شده در این خودروها به بازار عرضه خواهند کرد.

اصلاح قیمت کارخانه‌ای خودرو، ثبات را به بازارخودرو باز می‌گرداند؟

بر اساس اعلام ایران خودرو این شرکت قرار است حدود 725 هزار خودرو در سال 1401 تولید کند که برای تحقق این هدف باید استارت افرایش تولید خودرو را در همان ابتدای سال می زد و در طرح‌های فروش افزایش ظرفیت خودروها را مشاهده می کردیم.

اما تمام پیش بینی‌ها بر عکس از آب درآمد ظرفیت عرضه خودرو در فروردین ماه به نصف کاهش یافت.

  اگر ایران خودرو با همین روش به عرضه خودرو ادامه دهد در پایان سال این شرکت در خوش بینانه ترین حالت تنها حدود 200 هزار خودرو در طرح های فروش فوق العاده عرضه خواهد کرد که با توجه به نیاز بازار خودرو سالانه ۱ میلیون ۲۰۰ تا ۱ میلیون ۵۰۰ هزار دستگاه می توان انتظار داشت شرایط بازار  خودرو پر التهاب تر شود و شاهد قیمت های نجومی برای محصولات این خودروساز در بازار آزاد باشیم.

برخی از کارشناس خودرو معتقد‌اند با ادامه عرضه قطره چکانی خودرو قیمت پژو 206 به یک میلیارد تومان خواهد رسید. مدیران ایران خودرو نیز در این شرایط بجای ارائه راهکارهای برون رفت از از وضع موجود دو شرط را برای افرایش تولید و عرضه خودرو و حذف قرعه کشی اعلام کردند که باید قیمت دستوری یا همان اختلاف قیمت بین بازار و کارخانه حذف شود و در این شرایط ما با افزایش تولید شرایط حذف قرعه کشی را مهیا می کنیم.

به عقیده کارشناسان، به دلیل اینکه بازار خودرو تحت تاثیر انتظارات تورمی قرار دارد هر مقدار قیمت کارخانه‌ای خودروها افزایش یابد به همان میزان و یا بیشتر قیمت خودرو در بازار آزاد افزایش خواهد یافت و این افزایش قیمت‌ها تاثیر مثبتی در ثبات بازار نخواهد داشت و همچنان بازار خودرو پر التهابی را شاهد خواهیم بود.

با توجه به اینکه هزینه تولید خودرو و قیمت خودرو در بازار به شدت تحت تاثیر نوسانات ارزی قرار دارد هر تصمیم که از طریق دولت برای بهبود وضع صنعت خودرو و تعادل در عرضه و تقاضا بازار گرفته شود، تنها در شرایط ثبات اقتصادی تاثیرگذار خواهد بود و در شرایط حال حاضر افزایش قیمت خودرو تنها شوک قیمتی جدیدی به بازار خودرو وارد خواهد کرد. ادامه این اقدامات در زمان نوسان نرخ ارز باعث خواهد شد وارد چرخه مخرب « افزایش قیمت ارز– رشد قیمت خودرو در بازار – افزایش قیمت خودرو در کارخانه» خواهیم شد.

در شرایط ثبات اقتصادی و به دور از سیاست زدگی در تصمیمات صنعت خودروسازی گام اول برای ایجاد ثبات در بازار خودرو، رفع موانع تولید و افزایش بهره‌وری این صنعت است و در این شرایط به دلیل رشد تولید خودرو عرضه و تقاضا در بازار به تعادل خواهد رسید و دیگر شاهد التهاب و جولان دلالان در بازار خودرو نخواهیم بود.

پس از طی این مرحله با توجه به منابع ارزی کشور و اعمال قوانین کارشناسی شده می‌توان با آزادسازی واردات خودرو، صنعت خودروسازی را توسعه و تصحیح کرد. در این شرایط با تغییر پی در پی مدیرعامل خودروسازی‌های دولتی و یا برگزاری شب شعر برای وزیر نمی‌توان مشکلات صنعت خودرو را رفع کرد. / خبرگزاری برنا